- Kolostarolka: araasad ayaa muujinaya In isticmaalka xabagta caddaadku ay yarayso kolostaroolka jirka, in kasta oo ayna keligeed ku filnayn.
- Xanuunada ciridka iyo caafimaadka afka: tijaabooyin la sameeyey ayaa waxay muujinayaan in xabagta cadaadku ay xoojiso ciridka lana dagaalanto xanuunada ku dhaca iyo taranta bakteeriga xun ee afka, ka hortagga samaynta huurada (plaque).
- Waa in sare oo laga helo alyaafta (fiber): waxtarka xabagta caddaadka waxaa ka mid ah in uu hodan ku yahay alyaaf (fiber) 90% waxa uu ka
samaysan yahay alyaaf (fiber) biyaha ku milma taas oo xoojinaysa shaqada habdhiska dheef shiidka, wuxuuna ka qayb qaataa yaraynta khatarta xanuunada xididad iyo wadnaha.
- Hagaajinta caafimaadka dheef shiidka: faa’iidooyinka xabagta caddaadka waxaa ka mid ah inuu hodan ku yahay alyaafta (fiber) taas oo ka dhigaysa, daawo ku haboon daawaynta calool fadhiga, waxay caawisaa debcinta xanuunka qabsanka (irritable bowel syndrome (IBS)), waxay caawisaa shaqada mindhicirada iyo habdhiska dheefshiidka, waxay cunto munaasab ah u tahay bakteeriyada mindhicirada ee faa’iidada leh.
- Waxay nidaamisaa lebalka sonkota dadka macaanka qaba: waxaa la arkay in dadka sonkorowga qaba ee qaata xabagta caddaadka inay ka qaybqaadato nidaaminta leebalka sonkorta dhiiga ku jirta.
- Daweynta hargabka iyo xanuunada cunaha: xabagta caddaadku waxay yaraysaa calaamadaha hargabka, waxay ka qayb qaadataa daawaynta ikfeshanka cunaha, qufaca iyo bogsiinta boogaha afka iyo dhaawacyada.
- Yaraynta cayilka: maadaama uu hodan ku yahay alyaafta (fiber) waxay ka dhigaysaa inuu dhimo miisaan (cayilka), alyaaftu (fiber) waxay caawisaa in calooshu buuxsanto iyo siyaadinta dareenka dheregta taa oo keenaysa in ay yaraato xadiga cunada ee qofku cunayo13
- Saamaynta lidka ku egfeshenada: xabadta caddadadku waxay ku leedahay saamayn wanaagsan daawaynta egfeshanada, daraasado ayaa muujinaya waxtarkeeda daaweynta egfeshanada ka dhasha egfeshanka romatiisimka ee kala goysyada.
- Waxtarka xabagta caddaadka ee kelyahay: kelida oo shaqayn weyda waxay ka mid tahay cudurada ugu xun xun ee aan daawada lahayn, waxa ay muujinayaa tijaabooyin la sameeyay in xabagta caddaadku awood u leedahay inay daaweyso fashalka kelyaha. Waxa ay diiwaan geliyeen hay’ado cilmi baariseed natiijooyin fiican oo bishaaraynaya oo ku saabsan faa’iidada xabagta cadaadku u leedahay kelyaha, xabagta cadaadka oo si joogta ah loo isticmaalo waxay muujisey in ay yaraatay tirada dhaqida kelyaha dadkii isticmaalayey.
WQ Abdinasir Yusuf Adan
