Dalkeena Soomaaliya waa dal madaxbanaan oo la aqoonsan yahay leh xuduudo la yaqaan lehna lacag astaan u ah oo uu dal walba leeyahay dalkeena waxa uu leeyahay lacag shilling Soomaali ah oo soo martay heerar kala duwan islamarkaana ay adeegsadaan shacabka Soomaaliyeed dowladdoodana ay u ilaaliso lacagtooda iyo sharafkooda.
Soddon sano Ka hor isticmaalka shilinka Soomaaliga aad ayuu u xoogganaa islamarkaana bulshada Soomaaliyeed ay isticmaalkeeda u badan yihiin waxaana adkeeda isticmaalka lacagta dollarka oo xad laheed awood badan waxaa lahaa shilinka Soomaaliga ah dowladduna ayadaa ayaa ilaalin jirtay oo lasocon jirtay dhaq dhaqaaqa shilin soomaaliga ah taasina waxa ay nagaar siisay in shilinka Soomaaliga ah uu noqdo mid qiimihiisa uu aad u sareeyo.
Sodon sano kadib markii ay inaga bur burtay dowladdii ugu xoogga badneed geeska Africa dalkeena waxa uu noqday meel bahal galeen ah islamarkaana sidii doona laga yeesho taasina waxa ay keentay in waxkasta ay naga burburaan oo waxkastana ay qiimo beelaan oo kaabayaasha dhaqaale ee dalkeena uu meesha kabaxay oo ay qeyb Ka tahay lacagteena Soomaaliga ah.
Shilinka Soomaaliga ah waa uu shaqeeyaa laakiin shaqo noocee ah ayuu shaqeeyaa waxa uu u shaqeeyaa si silac ah oo ay shacabkeena ay ku dhib qabaan isticmaalleeda taasina waxa ay keentay in dalkii uu isticmaalka ku batay lacagta dollarka ah.
Sodonkii sano ee burkii iyo dowladd dhiskii aan ku guda jirnay majir soo daabicid lagu sameeye lacagta shillinka soomaaliga ah balse waxaa jiray isku dayo badan oo ay doonayeen dowladeena in ay soo sameeso lacagta shillinka soomaaliga ah balse wali ma guuleysan taasina waxa ay keentay in lacag soomaaliga ay yaraato isticmaaleeda sababtuna waxa ay tahay waa lacagtii oo aan laheen adkeesi badan oo ay jeex jeexmeyso oo isticmaalkeeda uu sii yaraaday.
Waxa ay aad u isticmaalaan shacabkeena Soomaaliyeed lacagaha qalaad sida dollarka oo ay u isticmaalaan si tiro beel ah waxaan lagu isticmaalaa goobo badan sida Bangiyada, Suuqayada dalka, Xarumaha dowladda oo dollarka si xad dhaaf ah loogu shaqeeyo, Airportka iyo Dekadaha dalka iyo sidoo kale waxaa jiro lacago dollar ah oo lagu isticmaalo qaab electronic ah oo loo yaqaan EVE+PLUS oo ay saaid bulshada Soomaaliyeed u isticmaalaan taasina waxa ay keentay in shilinka Soomaaliga ah uu si tartartiib ah uu qadka kasii baxaayo.
Lacagta dollarka ah waa lacag ay leedahay dowladda Mareekanka oo adduunka laga isticmaalo balse dowladd waliba oo adduunka ah lacagtooda ayey istcmaalooda xoogga saaraan sababtuna waxa ay tahay haddii dowladda Mareekanka uu burburo waxaa qadka Ka baxaayoo lacagta dollarka ah taasina waxa ay kugu keeneysaa qasaaro aad u xun oo aad kasoo kabsan karin hadhow.
Hadaba maxaa xal ah si loo bad baadiyo lacagteena shilinka Soomaaliga ah.
Waxaa loo baahan yahay laba shey oo kaliya oo kala ah dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed.
Mida kowaad dowladdu waxa ay u taagan tahay waa ilaaliyaha bulshadeeda waxaana ay ku ilaalisaa sharcigeeda u yaala islamarkaano u difaaceysaa amaankii, cirdigiisa, sharafkiisa iyo waxa uu leeyahay sidoo kale dowladdu dadkeeda waxa ay u ilaalisaa waxa ay heshiisa bulsho ku yihiin sida lacagta shillinka soomaaliga ah waxaana laga rabaa dowladda in ay soo daabacdo lacag taya leh oo shilin soomaali ah islamarkaana ay shacabka Soomaaliyeed ay ku dhiira galiso isticmaalka shilinka Soomaaliga ah si looga gudbo isticmaalka lacagta dollarka ah badalkeeda lagaliyo lacagteena Soomaaliga ah.
Tan labaad shacabka Soomaaliyeed waxaa looga baahan yahay waa in ay ilaaliyaan lacagtooda ay leeyihiin islamarkaana ay isticmaalaan meeshana Ka saaraan isticmaalka badan ee dollarka oo galistiisa ay badan tahay si aan oga bad baadni.
WQ Abdinaasir Yuusuf Aadan
