Maxaa keena shuban biyoodka?
Bakteeriyada aynu kor ku soo xusnay ee keenta shuban biyoodka waxa ay soo raacdaa cunada iyo biyaha wasakhaysan kuwaas oo ka yimid saxarada ama mataga qofka xanuunka qaba. Meelaha ugu badan ee laga qaadi karo waxa kamida.
Shuban biyoodku waa xanuun la kala qaado kaasi oo keena shuban badan iyo matag halkaas oo uu qofku ku fuuqbaxo mudo yar gudaheed lagana yaabo inay geeri degdeg ahi ku timaado haddii aan la daweyn. Waxa laga qaadaa biyaha ama cuntada wasakhaysan ee ay ku jirto Bakteeriyada loo yaqaano Vibrio cholera. Xanuunkan waxa uu ka dilaacaa meelaha nadaafadoodu hoosayso, meelaha dadku ku badan yihiin, dagaalada, abaaraha iyo macaluusha.
Meelaha uu ku badanyahay ee laga qaado inta badan waxaa ka midda.
Meelaha bulshadu biyaha ka isticmaalaan sida (Barkadaha, Ceelasha, Balliyada IWM)
Biyaha fadhiista wadooyinka wakhtiyada Roobabka
Cunooyinka dariiqyada lagu iibiyo amaba cunno kasta oo aan si fiican loo dayac tirin.
Khudradaha ka baxa meelaha wasakhaysan.
Calaamadaha Shuban Biyoodka
Xanuunkani wuxu kusoo ifbaxaa ugu yaraan dhawr saacadood ugu badnaana shan maalmood xilliga cudurka la qaado. Iyada oo ay calaamaduhu iska yaryihiin wax badana aan laga dareemin, laga yaaba 20 kii qof in qof kamida xanuunku si ba,an uga soo ifbaxo halka inkale aanay wax calaamado ah ka soo muuqan haddana wali waxay ka qayb qaadan karaan fidida xanuunka.
Calaamdahan waxa ka mid ah
Wadne garaac xawli ah amaba degdeg ah
Haraga jidhka oo markaa lajiido isku soo noqon waaya
Xiddidadii wadnaha dhiiga u gudbinayey oo shaqadoodu hoos u dhacdo
Haraad
Muruqyo xanuun
Kaadida oo yaraata amaba la waayo muddo 8 saac
Dibnaha oo qalala
Gudaha afka oo qalala ama isku dhegdhega
Miisaanka oo hoos u dhaca
Tamar daro amaba daciifnimo
Indhaha oo god gala.
Daaweynta iyo ka hortaga Shuban biyoodka.
Shuban biyoodku waxa uu leeyahay talaal laakiinse intu noolaanyo ayaa yar mudo kooban ayuuna jirka ku jiri karaa sidaa darteed manfaco badan malaha talaalkiisu. Balse waxa layskaga ilaalin karaa iyadoo la karkariyo biyaha (3 daqiiqo heer kul sare ah) ama kiimikalis lagu daaweeyo.
Biyahaasi oo loo adeegsanayo
Cabitaan
Cunto karis
Cadey
Fool dhaqasho iyo gacmo dhaqasho
Khudaarta in lagu mayro
Iyo dabcan weelka cuntada lagu ridanayo oo lagu maydho
Waxaa kale oo loo baahanyahay in laga dheeraado cunooyinka cayriin sida.
Khudrada iyo cuntooyinka aan galka laga dhilin
Caanaha aan la karkarin
Hilibka aan dab sare lagu Karin
Kalluunka laga soo saaro harooyinka ama balliyada waaweyn ee laga cabsi qabo inay ku jiraan biyo wasakhaysan.
Waxa iyana muhiim ah in gacmaha si joogto ah loo dhaqo nadaafadana lagu dadaalo
Sida uu sheegay Daryeel Magazine, Shuban biyoodka si sahlan baa loo daweyn karaa balse fuuqbax degdeg ah ayuu keenaa kaasi oo halis galin kara nolosha bukaanka ay tahayna in isla judhiiba lala gaadho daaweyn sax ah. Fuuq celintu waa habka ugu muhiimsan ee lagu daaweyn karo shuban biyoodka, taasi oo ku xiran heerka uu shubanku gaarsiisan yahay.
Daaweyntaasina waxay ka kooban tahey mid afka laga qaadanayo iyo tu xididada laga qaadanayo si loosoo celiyo macdantii iyo dheecaanadii ka lumiyey. Antibiotics ka lagula tacaalayo bakteeriyada shubanka keenaysa kama mid aha gargaarka degdegga ah ee bukaanka loo fidin karo balse waxay qayb ka qaadan kartaa xadidista korodhka bakteeriyada taasi oo ka hortageysa fiditaanka xanuunka.
Inta badan magaalooyinka Soomaaliya wuu ka dilaacaa markii la gaaro xilliyadaan oo kale, wuxuuna dilaa oo uu naftooda galaafftaa dadyaahow badan halka kuwa kalana ay la ildarnaadaan xanuunka Shuban Biyoodka.
WD: C/wali Axmed
