Qisada aynu goorkan idiin wadnaa waxay ku saabsan tahay dad dunida magac ku lahaa oo ayagu dhimashadooda sabab u noqday haddaba see bay wax u dheceen inta aanan qisadoo dhammaystiran iyo quluudeeda kuu werin qeyb ka noqo chennel-koo subscribe-ta qac ku sii qolka aragtiduna kuu furan.
Qofka ugu horeeya oo aynu ka hadlaynaahi waa cabaas binu fardaas bin wardaas Adaakirnii oo lagu naynaasi jiray abuu qaasim, wuxuu ahaa caalim iyo saynisyahay u dhashay dalka isbayn gaar ahaan gobolka anduluus, wuxuuna noolaa xilligii dowladdii uma wiyiinta.
Markii aad magiciisa marathon waxaa laga yaabaa inaad xasuusato ninkii ugu horeeyay ee isku daya inuu diyaarad sameeyo oo fikraddaas keenay inuu ahaa, taasi waa dhab balse intaa keliya ma ahayne wuxuu ahaa gabyaa iyo muustigayste ama musishin.
Sidoo kale wuxuu ahaa caalim ama xeel-dheere xisaabta, fiisigiska iyo kamistariga ku taqadusay, aragtiyo badanna maadooyinkaas ku biiriyay.
Waxaa lagu magacaabi jiray xakiimkii ama indheer-garadkii andaluus, wuxuuna ahaa mufakar ama aragti curiye garaad badan.
Wuxuu ku dhashay tuulo ku taal dalkaasi isbayn taariikhdu kolkii ay ahayd 810, ka dibna wuxuu u wareegay magaalo kale oo lagu magacaabo qurduba.
Qurduba intii uu joogay wuxuu curiyay fikrado badan oo la xadhiidha aqoonta xisaabta, fiigiska, iyo kamistariga, sidoo kale wuxuu sameeyay cilmi-baarisyo fara badan oo gadaalkii taariikhda galay.
Wuxuu dero ahaan la ayni ahaa faylasoofyo ama aragti curiyaal faro badan oo ay kamid ahaayeen sida cabdiraxmaan bin xakam bin hishaam oo sheegay inuu cabaas la mid yahay dugsi laga barto cilmi falagga.
Wuxuu caan ku ahaa hal-abuurka iyo eray bixinta aqoonta tusaale ahaan kol uu sacaadda amminta lagala socdo abla ablaynayay wuxuu ku magacaabay miiqaata, sidoo kale wuxuu sameeyay oo kiyaal ama muraayado caafimaad iyo qalab kale oo faro badan.
Xagga wax qoridda wuxuu sameeyay dhigihii ama qalinkii ugu horeeyay oo qad wax ku dhiga.
Laakiin weydiintu waxay tahay maxay ahayd aragtidii uu curiyay ee dhimashadiisa sababta u noqatay?
Maalin maalmaha ka mida wuxuu sameeyay laba garab ama laba baal oo kuwa diyaaradda u eg, wuxuuna fuulay mid ka mida baalashaas, wuxuuna ula duulay hawada sare hayeeshee dabaysha xoog leh oo socatay awgood wuuu xakamayn waayay, waxayna kula dhacday buur dheer taasoo keentay dhimashadiisa.
Cabaas bin fardaas bin wardaas adaarkinii inkastoo uu naftiisa ku waayay haddana wuxuu noqday qofkii ugu horeeyay oo sameeyay wax u eg diyaarad, waxaana taallo looga dhisay magaalada baqdaad ee dalka ciraaq gaar ahaan garoonka diyaaradaha.
Sidoo kale wuxuu taariikh weyn iyo MAAMUUS ku leeyahay dalka isbayn, iyo dunida muslimka gaar ahaan carabta, waxaana loogu magac daray goobo waxbarasho iyo meelo kale.
Qofka labaad ee aynu qisadiisaha idiin warinayno kana mida dadka ay aragtidooda ama hal-abuurkoodu dhimashada u horseeday waa liyuu sayuuhuu.
Waa lagu maahmaahay abeeso ninkii korsada asagay qaniintaaye Liyuu wuxuu soo sameeyay qalab loogu talo-galay in dadka lagu toogto ama lagu daldalo.
qalabka toogashada ee uu sameeyay wuxuu u bixiyay kursiga xanuunka, wuxuuna lahaa in ka badan 1300 oo nusmaar oo halis ah.
Kursigaa kolkii uu diyaariyay wuxuu ku wareejiyay xaakimkii maxkamada ee magaaladii uu ku noolaa, wuxuuna ku yiri dadka aad toogashada ku xukuntaan adeegsada.
Xaakinkii wuu la dhacay aragtida ama fikradda caynkaas ah, balse maalmo yar ka dib liyuu sayoohoo waxaa lagu eedeeyay qayaano qaran, waxaana lagu xukumay dil toogasho ah.
Midda la yaabka leh ayaa ah in kursigii uu asagu sameeyay oo uu ugu talo-galay in dadka la tooganayo lagu khaariyo in qudhiisu uu noqday ruuxii ugu horeeyay ee lagu dilo kursigaas.
3) qof 3-AAD aynu qisadiisa idiin warinaynaahi waa
Henry Winstanley.( Henri winistanlaa)
waxa uu ahaa hal-abuure iyo injineer dalka ingiriiska u dhashay oo noolaa qarnigii 17-aad.
Henri waxa uu dhisay madxaf waxyaabaha mucjisooyin ah lagu keydiyo “tiyaatarka biyaha” oo ka kooban rashka, iyo waxyaabo kale ayaana kamid ahaa.
Lacagtii uu ka sameeyay Hal-abuurkiisa layaabka leh,waxa uu ku soo iibsaday shan markab, oo laba ka mid ah ay isla markiiba ku burbureen dhagaxyada Eddystone ee u dhow England.
WD: Liibaan Axmed Xirsi
