Muddooyinkii dambe magaaladda Xamar ee caasimadda dalka Soomaaliya waxaa isa soo tarayey nabad-gelyada ay ku naaloonayaan dadka reer Muqdisho taasoo sababtay in ay qurba joogta ku soo dhiiradaan kuna soo laabtaan dalkooda hooyo, oo ay dib u maal-geliyaan.
Waxaa soo kordhay daaro dhaadheer iyo dhismayaal qurux badan, ganacsiyo heer walba isugu jira waxaanay qeyb ka yihiin bilicda magaaladda Muqdisho oo ah Caasimadda gayiga Soomaaliyeed.
Dadka Soomaaliyeed waxay isugu jiraan saddex qeybood oo kala ah, kuwa ladan oo ah maalqabeennada, kuwo dabaqadda dhexe ah ooh adda iyaga meeshaba ka bixi raba iyo kuwa aad u dan yar oo sabool ah.
Haddaba, maxay tahay sababta dhismaha daaraha dhaadheer ee soo kordhay kiradooda ama lacagta lagu dego u badan tahay? Haddii ay kiradaas aanay awoodin dadka Soomaaliyeed ee dal-joogta ah su’aashu waxa weeye taloow yaa loo dhisay daarahaasi quruxda badan oo la doonayaa in ay ku noolaadaan ma ajnabi mise qurba joog lacag badan heysta ?
Su’aalahaasi iyo dhowr kaloo badan oo ay dadka danyarta isweydiyaan ayaa badan kuwaasoo ku gadaaman dhismayaasha heerka sare loo naqshadeeyey ee Xamar ku soo siyaaday waayahan dambe, Guryahan oo badankooda u dhisan hab casri ah, barkood wiishash lagu korayo inta ay dherar la egyihiin darteed, halka qaarkood nuurkoodo iyo muraayadaha ku xiran aad ku dawaqaysid, qaarna waxaa ba lagu galayaa aqoonsiyo iyo kaarar otomatik ah.
Haddaba, walaalayaal waxaa hilmaan san tihiin in shacabkiinu ay boqolkiiba 90% ay dan yar yihiin mana heleysaan wax sidii la rabay idinkaaga kireysta daaraha maxaa yeelay qiimaha kirada iyo daqliga muwaadinka soo gala ayaa kala badan, waxaa habbooneyd in aad la socotaan dadku maxay gadan karaan maxayse kireysan karaan lacagta ugu badan ay wax ku kireysan karaan waa imisa, laakiin midda aad maanta ku socotaan waa mid aan u cuntamin shacabka muwaadiniinta soomaaliyeed ee muruq maalka ah, ma jiro muwaadin ku fikaraya in uu dego daar dheer oo la dhisay ama markaas dhismaheedu socodo waayo wuxuu og yahay in uusan kiradeeda goyin Karin.
Sideedaba guri adduunka waa guri adduun mar walba waa lagu nasto ama hooy ahaan loogu noolaado oo keli ah, milkiile ahoow ama kireyste, guri waa kii aakhiro oo keli ah, wixii ka soo hara waa ku nasasho oo keli ah,taa beddelkeeda waxaan aragnaa milkiilayaasha daaraha dhaadheer Xamar ka dhisanayo oo aad u badinayo lacagta kirada, halkii ay ku raaxaysan lahaayeen dadkii loo dhisay ama kiro u jooga ahaa.
Fooq weliba ama dabaq kasta oo qurux badan waxaa ku hoos qoran lacag aanan yareyn, taasoo aanay awoodin kireysatada guryaha oo u badan dad muruqooda maala.
Dadka guryahaan dhisanayo waxay ka fakerayaan uun waa lacag ama sidii ay kusoo celin lahaayeen kharashkii ugu baxay dhismaha fooqyada dhaadheer, balse ma ogo dadka ay doonanayaan in ay ka kireysnayaan in ay yihiin dad aanan awoodin lacagahaasi tirada badan, keliya waxay eegtaan waa qiimaha guriga ka galay, ama in ay qurba joog ama ajnabi ama dadka Illaahay wax u dhiibay in ay deggaan guryahooda.
Xaafadaha qaar ee Muqdisho ayaa amni darro looga soo hayaamay wallow ayaamahan si fiican wax looga qabtay oo ciidanka dowladdu ay xoog saareen soo celinta nabadda iyo amniga.
Haddiiba degmooyinka qaar amnigooda sidaa dowladdu faraha ugu sii hayso waxaa raqiisi doona guryaha badan oo magaalada ku yaalla siiba xaafadaha fog fog.
Hadal iyo dhammaantiisa waxaan u sheegeynayaa Milkiileyaasha soomaaliyeed in ay ku xisaabtamaan dakhliga soo gala muwaadiniintooda kiradana ay ku saleeyaan.
WQ: Cabdi weli Daljir
