In ka badan 15 sana oo ay gumaad iyo ragaato ku hayeen shacabka soomaliyeed ayaa iska diiday inay ku sii jiraan dhibtani u diiday nolol iyo xasilooni intaba , halganka iska xoreynta khawarijta ayaa kaso bilawday berriga hiiran ayaana noqday mid gebbi ahaanba mid ku faafay dhaman deeganada kale ee dalka taaso loola gol lahaa iska xoreynta khawarijta.
Dadka deeganka ayaa gashaanka uduruuray kooxda diinta Islamka sida khaldan u fahamtay ee khawarijta ayagoo garab ka helaaya ciidamada qaranka soomaliyeed taasi waxay wiiqday awoodda kooxdan u-nool daadinta dhiiga shacabka soomaliyeed ayadoo in ka badan 100 degaan la kala wareegay khawarijta oo 15 kii sano ay gacanta ku hayeen.
Muddo ka yar seddax bil gudahooda laga sifeeyay deegano fara badan.deegan kasta oo laga xorayee khawarijta waxaa daba socday kaalin caawineed taaso oo ay dowladda federalka soomaliya uga talagashay dadka degan goobaha la xoreeya loo fidinayay gargar bini’adanimo .
Golofkan colaadeed ee dhakan ah khawarijta waxaa looga dilay qaar ka mid ah madaxdii ugu awooda badneed kooxda dheexda iyo tiro beel kale oo u adeegayaal ah, jabka ku dhacay khawaarijta ayaa sababtay in kooxda dheexda khilafka soo kala dhexgala ayagoo iska dilay dhowr khawarij.
jabka haleelay kooxda ma ahayn kaliya mid naf wuuxu ahaa mid dhaqaalo iyo mid fikirba, dib u doorashadii madaxweyne xasan shiek maxamuud ayaa wacad ku maray in khawarijta laga ciribtiri doona guud ahaan dalka soomaliya muddo kooban, Madaxweynaha oo dhawr jeer ka hadlay fagaaro kala duwan ayaa ku dhawaqay dagal ka dhan ah kooxda khawarijta wuxuuna ku tilmaamay kaliya in uusan ahayn mid militiri ee uu yahay mid dhaqaalo iyo fikir intaba.
Waa maxay saddexda istaraajiyad oo madaxweyne xasan sheikh ku dhawaaqay.
JABKA KHAWAARIJTA EE DAGAALKA DHANKA MELITERIGA. Maalin walba waxa dhagaha shacabka soomaaliyeed soo gaaraya warar farxad leh, khawarijta oo niyad jab iyo halaag joogta ah la kulmiya waana wararka laga soo tabinaya goobaha dagaallada ay ka socdaan oo khawarijta looga geynsanaya ciqaab daran oo keentay inay ka cararaan goobaha ayago aan dagal toos ah la galin ciidamada qaranka soomaliyeed.
Dagaalka ka socda deegannada dalka oo dhowr bilood jirsadey ayaa weli lagu wadaa iyagoo lagu baacsanayo haatan dhulka howdka ah ama jiqda, iyadoo kooxdan khawaariijta ah aysan ka helin wax libin ah oo ay ku taami karaan.
Ciidamada Soomaliyeed oo awoodahooda lala barbar dhigi karin midda khawarijta ee daciifka ah ayaa maanta maraysa meeshii ugu fiicneyd.
Haddaba, waxaa muuqata khawarijta in looga awood batay dagaalka militeriga, duqaymo cir iyo dhul ah oo lala beegsaday dagaallameyaashii khawaarijta oo isa soo dhiibaya iyagoo tarab tarab ah.
Khawaarijta ayaa gebi ahaanba maanta adduunka laga ciribtiraya mahad haka gartee waxaa guushan ku dhawaaqay Madaxweynaha JFS iyo ciidamada qaranka soomaliyeed oo sida ay tahay u fuliyay awaamiirta Madaxweynaha, halkaasna waxaa lagu wiiqay oo lagu gumaaday naflacaariga khawaariijta oo awooddii ay ku faani jirtay gabalkoodi dhacay.
dagaalka midka ku dhisan caqiidada ama fikirka. “khawaarijta manta soomaaliya joogta waa urur caqiido sheegta oo ku andacooda laakiin waa koox maafiya ah oo dadka qalata” Madaxweyne Xasan Shiikh Maxamuud oo ka qayb galaya shirka madaxda afrika iyo maraykanka ayaa eraydaan ku qeexay sida dowladdiisa ugu go’an tahay dagaalka fikirka ah oo ka dhanka ah kooxda khawarijta, Khawarijta ayaa diinta islaamka ka dhigtay gabaad iyo dahaar balse waxay sameeyaan wax kasta oo diinta Islaamka xarrimtay .
Goobaha lagala wareegay khawaarijta waxa laga soo sheegayaa wax ka ka fog dhaqan islaamka siiba goobaha lagu barto qur’aanka, iyagoo xiray dugsiyadii hore ee lagu baran jiray qur’aanka kariimka ah iyagoo ku tilmaamay in ay ahaayeen waxa meeshaasi lagu dhigi jiray inay yihiin quraafaad.
Culumaa u diinka soomaliyeed waxay ku tilmaameen arrinkaan mid ka baxsan islaanimada,culumaa u diinka soomaliyeed oo afar maalmood shir ku yeeshay hoteel jaziira waxay bayaan ka soo saareen kooxda khawarijta siday islamnimada ugu fogyihiin.
Culimada waxay ku boorinayaan ciidamada qaranka soomaliyeed inay sii wadaan jihaadka lagu badbaadinayo shacabka soomaaliyeed ee abriyada ah.
Waxaa kaloo culamada sheegeen in Al-shabaab, Daacish iyo Kooxaha la midka ah ay yihiin cadawga diinta islaamka manta ka dibna aan loogu yeeri Karin magacyadaas ee loogu yeero khawaariij.
Dagaalkani waa jihaad qofkii ku dhintana waa shahiid, khawaariijtu qofkeyd dilaan waa ahlu janno kii dilaana waa ahlu janno.
Culimada iyo dowladda soomaaliyeed waxay mas’uuliyad iska sareen in dalkaan ay ka ilaaliyaan kuwa doonaya inay ku faafiyaan dii naan sal iyo raad toona lahayn oo lagu jahawareerinayo bulshada soomaaliyeed.
Dagaalka dhanka dhaqaale. Isha dhaqaale ee khawaatijta ayaa ahayd mid ku dhisan baad ay shacabka ka qaadan jireen iyagoo si xoog ah uga aruurin jiray dibna ugu dhibaateyn jirey qaraxyo gawaari laga soo buuxiyay ku layn jiray shacabka soomaliyeed.
khawaarijta ayaa bilkasta waxay dhaqaalo fara badan ka heli jireen ilo kala duwan dalka gudahiisa iyo dibaddisa, taaso keentay inay noqdaan koox dhaqaalo badan heysta oo ciidammana ku sameysta ayago ku fushanaya fikirkooda gurracan oo islaamnimda ka fog.
Dhaqaalaha ayaa sii wada keenana dagaal sii daba dheeraada balse khawaarijta oo maanta lagu baacsanaayo goballadda dalka oo dhan ayaa gebi ahaanba waxaa meesha ka baxay dhaqaalahii ay shacabka ka baadi jireen oo irrid walba laga soo uruurin jiray.
Marka la fiiriyo khawaarijta awoodda maaliyeed ee ay heystaan maanta waxaa ku yimid dhaqaalo burbur aad u baahsan ka dib markii dowladda soomaliyeed oo kaashanaysa shacabkeed amartay inay iska diidan baadda ay ka qaadi jireen, ciddii lagu arkana xabsi loo taxaabi doono, shacabkuna ay la soo wadaagaan laamaha amniga haddi ay farriin ugu timaado dhanka khawaarijta.
Dowladda Soomaliyeed ayaa ku guuleystay xanibaadda malaayin doolar oo ay khawaarijta ka baadeen shacabka lacag taaso ugu jirtay Accountiyo, Bangiyada ay ku lahaayeen iyo telefonnada gacanta oo loo yaqanno Mobile Money Transfer.
Dalka Edatorial
