Kooxda Khawaarijta waxaa caado u ah markii looga adkaado dagaalka fool ka foolka waxay bilaabaan beegsiga Dadka Rayidka, waana taasi inay 29-kii bishii Oktoobar ay aheyd dhacdo la ag dhigi karo tii 14-kii Oktoober ee sanadkii 2017-kii, taasi oo Dalka ka abuurtay murugo iyo uur ku taalo xanuun badan, lagana kulmay argagax aad u ballaaran, niyadda shacabkana ku abuurtay naceyb aad iyo aad u badan kuwii soo abuulay falalkaasi aadka u foosha xun, cid kale maahan ee waa Kooxda Khawaarijta arxanlaawayaasha Argagixisada ah ee ee isku sheega Al-Shabaab.
Farriimo badan ayaa ka soo baxay Isbitaalada qaarkood oo dhiig bixinta ka dhigay baarisaankood lacag la”aan, waxaana xusid mudan in Wasaaradda Caafimaadka ee Xukuumadda Federaalka ee Soomaaliya ay soo saartay wargalin ku saabsan in Isbitaalada gaarka loo leeyahay ay fartay in ay u fududeeyaan cidda Dhiigga u shubeysa Dadkii soo dhaawacmay, islamarkana la weydiin wax lacag baaritaankooda dhinaca Dhiigga la xariira, waxaa kaloo la faray in Dadka dhiig bixiyaasha ah ay tagi karan Isbitalada Danta guud sida Isbitaalada De Martiini, Banaadir, Ex Digfeer iyo Madiina, waxaana jira gurmadyo Dalka gudahiisa iyo dibaddiisaba ah, iyadoo Safaaradda Maraykanka ee Muqdisho ay bukaanada ugu deeqday Dhiig, halka Dowladda Jabuutina soo gaarsiisay Dawooyin iyo adeegyo kale.
Suaasha la is weydiin karo ayaa ah maxaa mar walba Argagixisadu u beegsadaan Isgoyska mashquulka badan ee KM 5 ama Soobe?, bal dib u raac middii hore waxay dhacday 14-kii Oktoober 2017-kii, maalin Sabti ah, midka kalena 29-kii Oktoober 2022-ka maalin Sabti ah.
Isgoyska KM5 ayaa lagu tiriyaa midka ugu mashquulka badan dhanka saxmadda gaadiidka iyo Dadka ee Caasimadda Muqdisho, wuxuuna halbowle u yahay waddooyinka Madiina,Hodan iyo Waddada isku xirta Muqdisho iyo Afgooye, waana sababtaasi inay kooxdani Argagixisada ah la beegsadaan Qaaxyo waaweyn oo qorsheysan, dhaliyana khasaare ballaaran oo sababa caro, cabsi iyo argagax ku dhaca Shacabka.
Sidoo kale waxaa ka ag dhow dhowr tiro oo dhismayal Wasaaradeed, goobo Waxbarasho, tiro Isbitaallo ah ee ugu muhiimsan caasimadda, Hoteello iyo goobo ganacsi oo aad u badan, iyadoo 30-kii sano ee ugu dambeysay waxa uu ka mid ahaa isgoysyada ugu mashquulka badan casimadda Muqdisho, balse waxaad moodaa in waayadaan dambe looga sii daray, kadib markii wax ka badal lagu sameeyay habka ay gaadiidku u isticmaalaan Waddadaasi.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Dr: Xasan Sheekh Maxamuud ayaa gaaray isgooyska Soobbe ee magaalada Muqdisho si uu ugu kuur galo baaxadda dhibaatada xooggan ee ka dhalatay qaraxyadii arxan darrada ahaa ee argagixisada Khawaarijta Al-shabaab ay ku gumaadeen muwaadiniinta birmu-geydada ah ee ku sugnaa goobtaas, wuxuuna isagoo ku suganaa burburka dhismaha Masaajid ku dumay qaraxyadan argagixiso, ayaa tilmaamay in weerarkan bahalnimada ah uu sababay dhimashada tobonnaan qof oo ku tukanayey masaajidkan, taasi oo ka mid ah dhacdooyinka naxdinta leh ee laga diiwaan geliyay, isagoo hadalkiisa sii wata ayaa yiri:- “Dadkeennaan la xasuuqay ee birmu geydada ah, waxaa ku jiray hooyooyin ilmahooda dhabta ku haysta, Aabbayaal xaalad caafimaad u socday, Arday waxbarasho loo soo diray, ganacsato la daalaa-dhacaysay nolosha qoysaskooda, macallimiin iyo dhakhaatiir u adeegayay dadkooda. Qofka intaas xasuuqay, maxay tahay qiilka uu u haysto, diinta uu daliishanayo iyo dadnimada uu sheegan karo”.
Madaxweyne Dr: Xasan Sheekh ayaa faray Xukuumadda in gurmad caafimaad oo deg deg ah ay u fidiso dadka dhaawacyadu ay soo gaareen, qaarka xaaladoodu ay culustahayna loo diyaariyo gargaar caafimaad, si degdeg ahna ay ugu shaqeyso isku duburidka gurmadka shacabka Soomaaliyeed ee ka murugeysan xaaladdan adag, ugu dambeyntii waxa uu ugu baaqay dhammaan dadka Soomaaliyeed in ay u istaagaan samata-bixinta dadkooda ku dhibaatoobay qaraxyadan argagixiso, loona midoobo sidii gurmad iyo daryeel ay u heli lahaayeen qoysaska, ubadka iyo waalidiinta ay inoo ka tageen muwaadiniinta ku shahiiday qaraxyadan murugada leh, wuxuuna Alle uga baryay dhammaan muwaadiniinta ku shahiiday qaraxyada argagixisanimo in uu jisadooda ka yeelo Jannatul Fardowsa, inta dhaawacyada ahna uu siiyo caafimaad degdeg ah.
Dhinaca kale Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka ee Soomaliya ayaa Magaalada Khartuum 3ee Dalka Suudaan kulan kula qaatay Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobey Mudane António Guterres, isaga oo kala hadlay dagaalka dowladdu ay kula jirto Al-shabaab iyo muhiimadda ay leedahay taageerada beesha Caalamka, si loo soo af-jaro argagixisada, wuxuuna la wadaagay horumarada ciidamada Soomaaliyeed oo kaashanaya Shacabka ay ka sameeyeen dagaalka ka dhanka ah Khawaarijta, isagoo xusay In cuneqabateynta hubka oo laga qaado Soomaaliya, taasoo si weyn u caawineyso dagaalka lagu hayo Argagixisada Soomaaliya, tan Gobolka iyo Caalamka, wuxuuna tilmaamay in dowladdiisa ay ka go’an tahay ciribtirka Al-shabaab, isagoo Qaramada Midoobay ka codsaday in ay sii kordhiso taageerada bani’aadannimo iyo tan farsamo ee ay siiyaan dowladda Soomaaliya si loo xaqiijiyo xasiloonida dalka iyo in ciidanka Soomaaliyeed ay la wareegaan kuna filnaadaan ammaanka dalka.
Haddaba haddii laga gaaray guulo aad u muuqda dagaalka baraarug shacab ee lagula jira Kooxda Khawaarijta, waxaa marag ma doonta ah inay u soo jeesnayaan xasuuq ay ku sameeyaan Bulshooyinka ku dhaqan Magaalooyinka Dalka gaar ahaan Magaalada Muqdisho, sidaasi awgeed waxaa lama huraan in la yeesho feeijinaan dheeri ah, il dheerna ay ku eegaan laamaha ammaanku xaqiijinta amniga caasimadda, waxaana loo baahan yahay in si weyn loo hurgufo Magaalada Muqdisho, si kuwa dhibaatada wada looga soo qab qabto.
SONNA Editorial
