Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Mudane Xasan sheekh Maxamuud, wuxuu bishan April ee sanadkan ku dhawaaqay dagaal ballaaran oo looga soo horjeedo masuq-maasuqa,isaga oo sheegay inuu khatar ku yahay horumarka Dalka iyo dadka.
” Ogaada walaalayaal, dadka Soomaaliyeedow meel kasta oo aad joogtaan war tuug ehel ma ahan oo qaraabo ma ahan oo saaxiib ma ahan oo isku haleyn ma galyo, qaraabeysiga aan ka dhaafno, saaxiibtinimada iyo ka xishoodka aan ka dhaafno,hadaad tuugga ka xishooneysid kan la dhacayna maxaad u sameyneysaa, lacagta ay Dowladda u baahan tahay dadka Soomaaliyeed adeegooda ay gacantooda ku jirtaa in Dowladda lagu kaalmeeyo lagu garab istaago adigana muwaadin ahaan waajib kugu ah inaad bixiso, Dowladda waxaa waajib ku ah in lacagtaas ku dhicin gacan qaldan”,.
Laamaha ammaanka ayaa markiiba yagoo fulinaya amarka madaxda qaranka waxay ku dhaqaaqeen baaritaan iyo in sharciga la horkeenno shaqsiyaadka lagu eedeynayo falalka masuq-maasuqa.
Xeer ilaaliyaha Guud ee Qaranka oo door-weyn ku leh ololaha lagula dagaallamayo falalka masuq-maasuqaq ayaa soo bandhigay liis ay ku qornaayeen ilaa 18-eedeysane oo ay ku jiraan mas’uuliyiin ka tirsan Dowladda.
” Baaris qoto dheer oo ay sameeyeen hay’adaha baarista iyo xafiiska xeer ilaaliyaha guud ee qaranka ka dib, wuxuu xafiiska u gudbiyay maxkamadda gobolka Banaadir eedda 18-eedeysane oo loo haysto masuq-maasuq, been abuur document, lunsasho iyo leexsasho xatooyo xoolo dadweyne, ka faa’ideysi xafiis Dowladeed, dayacaad iyo gudasho la’aan waajibaadkii sharci ee saarnaa, eedeyaanayaasha la eedeeyay ayaa isugu jira sagaal eedeysane oo xiran iyo 9 eedeysane oo maqane ah.
Soomaaliya oo ah dal ka soo kabanaya dagaal sokeeye iyo bur bur ayaa Dowladdu waxay diiradda saartay in la helo daah-furnaan iyo nidaam maaliyadeed ee dalka si loo gaaro hadafka ay ka mid yihiin Deyn-cafinta iyo in Soomaaliya gaarto isku tasho dhaqaale.
Madaxweynah oo sharaxaad ka bixinaya waxyewlada masuq-maasuq ayaa dhanka kale, caddeeyay in eedeysanayaasha caddaalad ku filan.
” Waa naga go’an tahay ninkii hantida dadweynaha dhacaayo xadaayo in sharciga la horkeenno wixii sharciga iyo qaanuunka qabana la marsiiyo, la dulmin-maayo, waana sheegay hadda ka hor war ha cararin ha dhuumanin haddaadan waxba isku ogeyn oo waxba xadin,haddaadan tuug ahayn oo waxba haleyn, caddaalad-darana inaan qofna lagu qabanina waa waajib kale oo na saaran intaas ayaana garsoorka iyo aniga ka wada hadalnay waana ku kalsoonay garsoorka maanta jooga dulmi inuusan sameyneynin,” ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.
Waxaa sidoo kale, dhibaatada masuq-maasuqa sharxay Ra’iisal wasaaraha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre ayaa dhankiisa sheegay in masuqa uu yahay aafo mugdi gelisay horumarka Soomaaliya.
” Masuq-maasuqa ( Corruption) marka laga hadlo waxa kaliya u yaqaanaan in qofka Dowladda joogaa ama xukunka jooga wax masuq maasuqo, ma oga inuu guriga ka soo bilowdo masuq-maasuqa, ma oga in iskuulka ka jiro masuq-maasuqa, ma oga inuu jaamacadda ka jiro masuq maasuqa,dukaanka inuu ka jiro masuq-maasuq, masuq-maasuq Soomaaliya waa mehradeedii,mushaakilka ay ka imaaneyso inuu hoos yahay ma oga, haddaan rabno marka inaan Dowladda iska saxno waa inaan qofka soo saxno, qaa inaan qoyska ama Bulshada soo saxno, intaas oo la isku soo daray ayaa Dowlad dhasha,”
Durba waxaa muuqda miraha dagaalka ka dhanka ah masuq-maasuqa sida ku cad warbixin Dowladdu ay ka soo saartay dakhiga ka soo xarooday Dal ku galka iyo warqadda ruqsad-siinta shaqaalaha ajaaniibta ah.
