Marka hore waxaan guud ahaan umadda muslimiinta ugu hambalyeynayaa sannadka cusub ee Hijriga 1442, aniga oo Ilaah uga baryaya inuu Muslimiinta meel kasta oo ay joogaan ka saaro dhibaatooyinka iyo kala tagga ay ku jiraan.
Hijrada nabiga csw waxaa ku jira cashirro badan oo la rabo in muslimiintu ka faa’iideystaan, isna xasuusiyaan xlliyadaan oo kale.
Siirada Rasuula csw waxaa laga qoray buugaag badan laakin si kooban ayaan dhowrkaan qodob u soo xushay, anigoo is leh waa noogu filanyihiin cibra qaadasho iyo wax fahmid.
- Qorshaha wanagsan ee nabiga csw: Inkasta oo nabiga csw la faray inuu Maka ka tago una guuro Madiina hadana wuxuu sameeyay qorsha aad looga fikiray oo ah sidii Maka looga bixi laha iyadoon la ogaan. Qorshahaas waxaa si xoog leh uga qayb qaatay qoyskii Abuubakar kuwaas oo qof walba kasoo baxay howshii loo diray. Waxyaabihii nabigu sameeyay waxaa ka mid ahaa inuusan marin waddaddii lagu yiqiin in loogu safro Madiina si aysan u arkin dadka safarleyda ah.
- Diyaarinta dad wax huri kara: Nabiga csw wuxuu dhowrkii sano ee ka horeeyay Hijrada diyaarinay asaxaab diyaar u noqon karta wax kasta, wuxuuna ku guuleystay inuu soo saaro dad huri kara naftooda iyo maalkooda. Arrintaas waxa daliil kuugu filan sidii asaxaabtu u aqbaleen inay ka guuraan magaaladoodi, maalkoodi iyo xitaa qaar ka mid ah qoyskoodi ay jeclaayeen si ay diintooda u badbaadsadaan.
- Loolanka xaqa iyo baadilka: Markaad taariikhda si fiican u akhriso, waxaad ogaane in loolanka u dhaxeeya xaqa iyo baadilka waligiisi soo socday siina socon doono inta adduuyada la joogo. Waxaan hijrada nabiga csw ka fahmeynaa sida xun ee gaaladii Maka joogtay ula dhaqmeen nabiga iyo asaxaabtiisa. Nabigu wuxuu la doonayay reer Maka kheyr iyo inay Rabbigood adeecaan iyaguna waxay rabeen inay diin xumo ku jiraan. Ugu danbeyn waxaa guuleysanaaya dadka xanabsaarsan xaqa, reer baadilkuna waxay ku danbey doonaan meel xun.
- Kaalinta Dumarka: Asmaa iyo Caai’sha oo ahaa gabdhihii Abuubakar waxay kaalin wayn ka qaateen sida nabiga csw maka uga soo bixi laha iyadoon la ogaan. Caa’isha waxay noo soo gudbisay xog badan oo ku saabsan soo amba bixiddii nabiga iyo Abuubkar. Asmaa dhankeeda waxay ku dadaashay sida nabiga iyo aabaheed u heli lahaayeen cunto iyadoo adeegsatay xeelado badan oo cadawgu uusan ogaan karin.
- Is beddel taariikhi ah: Inuu nabigu csw usoo guuray Madiina waxay eheed is beddel wayn oo taariikh galay. Waxaa is bedel ku yimid faafinta diinta islaamka, waxaana dhidibada loo taagay dowladdii islaamka oo caasimad looga dhigay magaalda Madiina. U soo wareegidda Madiina waxay eheed billawga iyo gelidda marxald ka duwan tii Maka. Waxaa dhidibada loo taagay ciidan si la isaga difaaco haddii ay reer Maka isku dayaan inay soo weeraaran. Waxaa sidoo kale heshiisyo lala galay dadkii ku noolaa Madiina oo qaarkood Yuhuud ahaayeen si looga fogaado in isku dhac gudaha yimaado.
- Jaceylkii nabiga csw ee Maka: Nabiga csw wuxuu nabaraya inaad jeclaato dhulkaaga iyo meesha aad kasoo jeddo taas oo maanta loo yaqaano waddaniyad. Inkasta oo Maka ay tahay magaalo si gaar ah u sharfan hadana waxay daliil u tahay sida ay u dhib badan tahay inaad ka guurto waddankaaga iyo dadkii aad muddo la nooleed.
- Inaan la quusan: Hijrada nabiga csw waxaan ka baraneynaa inaan la quusan oo laga raja dhigin naxariista Ilaah. Si kasta oo laguu dhibo ama ay kusoo foodsaaraan dhibaatooyin adduunyo, waxaa lagaa rabaa inaad niyadda ku heyso in maalin uun laga baxaayo dhibka. Hijradu waxay hor dhac u eheed in dadka muslimiinta ay ka bixi doonaan dhibkii Maka ku heystay sidoo kalena ay noqon doonaan dad awood u leh inay iska difacaan cadawga soo weerara.
Siirada Rasuulka csw waxaa ka buuxa cashirro badan oo ay tahay inaan fahano si aan u sameyno is bedel wanaagsan oo dhan kasta leh.
W.Q: Axmed Maxamed Axmed
